دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

 آمار

تعداد نشریات7
تعداد شماره‌ها102
تعداد مقالات1,139
تعداد مشاهده مقاله1,047,053
تعداد دریافت فایل اصل مقاله866,055
ابن الرسول, سیدمهدی, ابن الرسول, سیدمحمدرضا. (1396). شواهد قرآنی در شروح کهن معلقات. , 4(8), 63-39.
سیدمهدی ابن الرسول; سیدمحمدرضا ابن الرسول. "شواهد قرآنی در شروح کهن معلقات". , 4, 8, 1396, 63-39.
ابن الرسول, سیدمهدی, ابن الرسول, سیدمحمدرضا. (1396). 'شواهد قرآنی در شروح کهن معلقات', , 4(8), pp. 63-39.
ابن الرسول, سیدمهدی, ابن الرسول, سیدمحمدرضا. شواهد قرآنی در شروح کهن معلقات. , 1396; 4(8): 63-39.

شواهد قرآنی در شروح کهن معلقات

تفسیر پژوهی
مقاله 2، دوره 4، شماره 8، اسفند 1396، صفحه 63-39    اصل مقاله (388.85 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
سیدمهدی ابن الرسول1؛ سیدمحمدرضا ابن الرسول* 2
1دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی
2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
چکیده
معلقات، مجموعه شناخته شده‌ای از برجسته‌ترین نمونه‌های اصیل شعر عربی پیش از اسلام است. این مجموعه، گنجینه­ای از واژگان غریب، تعابیر نمادین، مضامین شگفت‌انگیز و آهنگی تأثیرگذار را در کنار انبوهی از نکته‌های صرفی، نحوی و بلاغی در خود جای داده است و به همین روی بسیاری از ابیات آن در کتاب­های لغت، نحو و بلاغت قدیم و نیز کتب تفسیر و غریب قرآن و اعراب قرآن به عنوان شاهد به کار آمده است.از سویی ادبای بسیاری از دیرباز به شرح تفصیلی معلقات پرداخته­اند که در این میان می­توان به شرح‌های شیبانی، ابن‌انباری، ابن ­نحاس، زوزنی و خطیب تبریزی اشاره کرد. این شارحان در شرح خود بر ابیات معلقات و به هنگام تبیین نکته‌های لغوی، صرفی، نحوی یا بلاغی آنها شمار قابل توجهی از آیات قرآن کریم را به عنوان شاهد یا نظیر آورده‌اند.در این پژوهش ـ به عنوان یک پژوهش میان‌رشته‌ای نگارندگان ـ پس از مقدمه‌ای در باره روش‌شناسی شروح کهن معلقات، با ذکر نمونه‌هایی از این شواهد قرآنی و به روش توصیفی ـ تحلیلی، چند و چون رویکرد شارحان معلقات را به آیات قرآن بررسیده و ضرورت و اهمیت مراجعه به آرای شارحان متون عصر ظهور اسلام و پیش از آن را در تفسیر آیات قرآنی به اثبات رسانده‌اند.
کلیدواژه‌ها
شواهد قرآنی؛ تفسیر؛ استشهاد؛ معلقات؛ شروح معلقات؛ شعر کهن عربی
مراجع
  1. قرآن کریم
  2. ابن اثیر جزری، مجدالدین مبارک بن محمد؛ (1367ش)، النهایة فی غریب الحدیث والأثر، تحقیق: طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، 5 ج، قم: اسماعیلیان.
  3. ابن ‌انباری، محمد بن القاسم؛ (1996م)، شرح القصائد السبع الطوال الجاهلیات، تحقیق و تعلیق: عبدالسلام محمد هارون، چ2، قاهره: دار المعارف.
  4. ابن نحاس، احمد بن محمد؛ (بی‌تا)، شرح القصائد المشهورات الموسومة بالمعلقات، 2 ج، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  5. ابن‌الرسول، سیدمحمدرضا، و فاضل، زهرا؛ (1391ش)، «بازنگری در مفهوم و ترجمه فارسی یکی از اسلوب‌های کاربرد "ما" در قرآن کریم»، کاوشی نو در معارف قرآنی؛ س 1، ش 1 ( بهار و تابستان)، ص 11 ـ 22.
  6. ابن‌ رشیق قیروانی، الحسن؛ (1981م)، العمدة فی محاسن الشعر وآدابه ونقده، حقّقه وفصّله وعلّق حواشیه: محمّد محی‌الدین عبدالحمید، چ 5، بیروت: دار الجیل.
  7. ابن‌منظور، محمد بن مکرم؛ (بی‌تا)، لسان العرب، 15ج، بیروت: دار صادر.
  8. ابوحیان ‌اندلسی، محمّد بن یوسف؛ (1422ق)، البحر المحیط، تحقیق: عادل احمد عبدالموجود و علی محمّد معوض، 8 ج، بیروت: دار الکتب العلمیة
  9. ازهری، ابومنصور محمد‌ بن احمد؛ (2001م)، تهذیب اللغة، تحقیق: محمد عوض مرعب، 15ج، بیروت: دار‌ احیاء التراث العربی.
  10. بیضاوی، ناصرالدین عبدالله بن عمر؛ (بی‌تا)، تفسیر البیضاوی أو أنوارالتنزیل وأسرار التأویل، 5 ج، بیروت: دار الفکر.
  11. تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر؛ (بی‌تا)، مختصر المعانی، قم: دار الفکر.
  12. جوهری، اسماعیل بن حماد؛ (1987م)، الصحاح: تاج اللغة وصحاح العربیة، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، چ 4، بیروت: دار العلم للملایین.
  13. حسنعلیان، سمیه؛ (1432ق)، «منهجیة شروح المعلقات»، پایان‌نامه دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان.
  14. خطیب تبریزی، یحیی بن علی؛ (1418ق)، شرح المعلقات العشر، تحقیق: فخرالدین قباوة، دمشق: دار الفکر.
  15. ذهبی، شمس‌الدین محمد بن احمد؛ (1998م)، تذکرة الحفاظ، تحقیق: زکریا عمیرات، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  16. زمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر؛ (1993م)، المفصل فی صنعة الإعراب، تحقیق: علی بوملحم، بیروت: مکتبة الهلال.
  17. زمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر؛ (بی‌تا)، الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، تحقیق: عبدالرزاق المهدی، 4 ج، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  18. زوزنی، حسین بن احمد؛ (1963م)، شرح المعلقات السبع، بیروت: دار صادر ـ دار ‌بیروت.
  19. سالم، عبدالعزیز؛ (1386ش)، تاریخ عرب قبل از اسلام، ترجمه: باقر صدری‌نیا، چ 3، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  20. شیبانی، ابوعمرو اسحاق بن مرار؛ (1422ق)، شرح المعلقات التسع، تحقیق و شرح: عبدالمجید همّو، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  21. طبرسی، فضل بن حسن؛ (1379ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، 5 ج، تهران: المکتبة العلمیة الإسلامیة.
  22. طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن؛ (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق و تصحیح: احمد حبیب قصیر العاملی، 10 ج، بیروت: دار‌ احیاء التراث العربی.
  23. فخر رازی، محمد بن عمر؛ (1421ق)، التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب من القرآن الکریم، 32 ج، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  24. فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب؛ (2005م)، القاموس‌ المحیط، تصحیح: یوسف الشیخ محمد البقاعی، بیروت: دار الفکر.
  25. مجمع اللغة العربیة، (1386ش)، المعجم الوسیط، به کوشش: ابراهیم مصطفی و دیگران، چ 6، تهران: مؤسسة الصادق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 783
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 535


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب