آمار
| تعداد نشریات | 7 |
| تعداد شماره‌ها | 104 |
| تعداد مقالات | 1,152 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,060,962 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 889,063 |
تحلیل متشابهات سیره حضرت موسی در ماجرای ضرب هارون (علیهماالسلام) | ||
| تفسیر پژوهی | ||
| دوره 10، شماره 19، شهریور 1402، صفحه 273-313 اصل مقاله (494.65 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22049/quran.2023.28153.1391 | ||
| نویسندگان | ||
| مرتضی سلطانی* 1؛ ولی الله نقی پورفر2؛ مهدی کهکی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق (علیه السّلام)، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم. قم، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق (علیه السّلام). تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قصص قرآن کریم در کنار عبرت های فراوان برای اهلایمان، دارای متشابهاتی است که به راحتی برای مخاطبان قابل فهم نیست. در این میان از جمله مسائل مهم در مجموعه معارف اسلامی، مسئله عصمت انبیاء (علیهم‌السلام) است که در تحلیل سیره ایشان نباید از نظر دور داشت. سیره انبیاء عظام الهی در قرآن کریم در برخی موارد دچار پیچیدگی ها و تشابهاتی است که رفتار ایشان را دچار غموض و ابهام ساخته و در نظر برخی اندیشمندان، منافی با عصمت ایشان قلمداد شده است. سیره حضرت موسی (علیه‌السّلام) نیز در مواردی از جمله داستان ضرب حضرت هارون (علیه‌السّلام) و رفتار خشن با ایشان که در دو موضع از قرآن کریم به این مسئله اشاره گشته، باعث شده تا تحلیل های گوناگون و متباین و گاه مغایر با عصمت ایشان مطرح گردد. ماجرای ضرب هارون (علیه‌السّلام) پس از جریان انحراف بنی‌اسرائیل از آئین یکتاپرستی و روی آوردن آنان به گوساله پرستی رخ داده است و مفسران در طول تاریخ آن را رفتاری از روی غضب، حزن، حرکتی جهت تأدیب یا گناه صغیره (معاذ الله) برشمرده و یا بدون دلیل، آیات مربوطه را بر خلاف معنای ظاهر حمل نموده‌اند. اما با توجه به سیاق این دو دسته از آیات و مبنای عصمت انبیای الهی، برآیند صحیح تر آن است که ضرب در معنای حقیقی خویش به کار رفته و با توجه به جایگاه هر دو پیامبر در این خصوص و اهمیت مسئلة انحراف بنی‌اسرائیل، این رفتار باعث تذکر و تنبّه آنان گردیده و خضوع قلبی آنان را برای پذیرش و اجرای حکم ارتداد ناشی از گوساله پرستی فراهم آورده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حضرت موسی(علیه‌السلام)؛ حضرت هارون (علیه‌السلام)؛ ضرب هارون(علیه‌السّلام)؛ عصمت انبیاء(علیهم‌السّلام)؛ محکم و متشابه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۸۵). علل الشرایع، قم: کتاب فروشی داوری.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (۱۴۱۹ق). تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ازهری، محمد بن احمد (۱۴۲۱ق). تهذیب اللغة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
جزائری، نعمت الله بن عبدالله (۱۳۸۱). قصص الانبیاء (ترجمه)، تهران: انتشارات فرحان.
جصاص، احمد بن علی (۱۴۰۵ق). احکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۹/الف). تسنیم (تفسیر قرآن کریم)، قم: مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــــ (۱۳۸۹/ب). سیره پیامبران (علیهم السلام) در قرآن، قم: مرکز نشر اسراء.
جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۳۷۶ق). الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، بیروت: دار العلم للملایین.
راغب‌اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ق). الغریب فی مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
رسّی، قاسم بن ابراهیم (۱۴۲۱ق). مجموع کتب و رسائل القاسم بن إبراهیم الرّسّی، صنعا: مؤسسه الأمام زید بن علی.
رشیدرضا، محمدرشید بن علی‌رضا (۱۹۹۰م). تفسیر المنار، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
زمخشری، محمود بن عمر (۱۴۱۷ق). الفائق فی غریب الحدیث، بیروت: دار الکتب العلمیة.
سبحانی، جعفر (بیتا). عصمة الأنبیاء، قم: مؤسسه امام صادق (علیه السلام).
سیدمرتضی، علی بن حسین (۱۲۵۰ق). تنزیه الأنبیاء، قم: انتشارات الشریف الرضی.
صبحی‌صالح، (۱۳۷۲). مباحث فی علوم القرآن، قم: منشورات الرضی.
طباطبایی، محمدحسین (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرانی، سلیمان بن احمد (۲۰۰۸م). التفسیر الکبیر (تفسیر القرآن العظیم)، اربد: دار الکتاب الثقافی.
طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع‌البیان لعلوم القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طبری، محمد بن جریر (۱۴۱۲ق). جامع‌البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
عیاشی، محمد بن مسعود (۱۳۸۰ق). تفسیر العیاشی، تهران: المطبعة العلمیة.
عبدالباقی، محمد فؤاد (۱۳۸۹). المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، قم: انتشارات ژکان.
فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی (۱۴۰۶ق). الوافی، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین (علیه السلام).
ــــــــــــــــ (۱۴۱۵ق). تفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر.
قاسمی، محمد جمال الدین (۱۴۱۸ق). محاسن التاویل، بیروت،:دار الکتب العلمیة.
قرائتی، محسن (۱۳۸۳). تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن.
ماتریدی، محمد بن محمد (۱۴۲۶ق). تأویلات أهل السنة (تفسیر الماتریدی)، بیروت: دار الکتب العلمیة.
مصطفوی، حسن (۱۴۳۰ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دار الکتب العلمیة، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
مطهری، مرتضی (۱۳۶۳). وحی و نبوت، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
معرفت، محمدهادی (۱۴۱۵ق). التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
ـــــــــــــــــ (۱۳۸۱). علوم قرآنی، قم: موسسة فرهنگی التمهید.
مقدسی، مطهر بن طاهر (۱۴۳۱ق). البدء و التاریخ، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة.
مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
نسفی، عبد الله بن احمد (۱۴۱۶ق). مدارک التنزیل و حقایق التأویل، بیروت: دارالنفائس.
نقی‌پورفر، ولی الله (۱۳۷۴). پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن کریم، تهران: اسوه.
نقی پورفر، ولی الله و رضا حاج خلیلی (۱۳۹۰). «کارکرد سیاق در رفع ابهام از ظاهر آیات»، نشریة کتاب قیم.
نقی پورفر، ولی الله و محمدامیر کسمایی (۱۳۹۸). «بررسی نسبت دادن "سرقت جام مَلِک" توسط حضرت یوسف (علیه السلام) به برادرانش»، نشریة شبهه پژوهی مطالعات قرآنی.
نوری، حسین بن محمدتقی (۱۴۰۸ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل‌البیت (علیهم‌السلام). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 64 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 48 |
||