آمار
| تعداد نشریات | 7 |
| تعداد شماره‌ها | 102 |
| تعداد مقالات | 1,145 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,054,105 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 877,067 |
رهیافتی معناشناسانه به مستضعفین و بازشناخت اجتماعی آن با تأکید بر تقابل‌های معنایی آن در قرآن | ||
| تفسیر پژوهی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اسفند 1402 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22049/quran.2024.29427.1439 | ||
| نویسنده | ||
| محمدرضا پیرچراغ* | ||
| استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، علوم و تحقیقات اسلامی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره). قزوین، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از مسائل مهم قرآنی در حوزه جامعه‌شناسی، تحلیل و بررسی ویژگی‌ها و رفتار گروه‌های مختلف اجتماع است. یکی از این گروه‌های اجتماعی، «مستضعفان» هستند که وجود این طبقه اجتماعی در هر زمان، سبب شده آیات متعددی از قرآن، به بیان علل ظهور و عوامل تشکیل این گروه، اقسام و ویژگی‌های آنها و راهکارهای برون رفت از این وضعیت اجتماعی اختصاص یابد. براساس تحلیل معناشناسانه این واژه، واژگان جانشین مفهومی و همسو با «استضعاف» عبارتنداز: «مُضطرّ، ضرّ، وَهن، فَشل و ذلّ». مهمترین واژگان در تقابل معنایی با «استضعاف» شامل «استکبار، أتراف، ملأ، ظلم، عتوّ، علوّ، غنی، بَغی، بطر، طغیان» است. براساس تقابل‌های معنایی مذکور مشخص می‌شود سه گروه اجتماعی «مستکبران، ملأ و مترفین» علت اصلی تشکیل این طبقه‌ی اجتماعی بوده و آنها کسانی را که حتی دارای نیروهای بالفعل و بالقوه هستند به استضعاف کشانده و سخت در مضیقه قرار می‌دهند. عوامل استضعاف‌گونه گاه توسط «مستکبران» به‌صورت مستقیم و با تمسک به ظلم، قتل وکشتار ایجاد می‌شود و گاه توسط «ملأ و مترفین» در قالب‌های مخفیانه و غیر مستقیم صورت می‌گیرد. این نوشتار به شیوه توصیف و تحلیل، به بررسی آیات مربوط به استضعاف پرداخته و با بررسی واژه «استضعاف» در کنار واژگان همسو و مقابل آن؛ به مصادیق مستضعف و عوامل و آثار استضعاف، اقسام و ویژگی‌های جریان‌های اجتماعی مقابل و راه رهایی از استضعاف پرداخته و در این میان با تحلیلِ برخی مؤلفه‌های این تقابلِ معنایی، تصویری روشن از واژه «مستضعف» و نمودهای اجتماعیِ آن ارائه می‌نماید | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معناشناسی؛ استضعاف؛ اجتماع؛ تقابل معنایی؛ قرآن و روایات | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 21 |
||