
تعداد نشریات | 5 |
تعداد شمارهها | 113 |
تعداد مقالات | 1,289 |
تعداد مشاهده مقاله | 1,262,074 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,115,248 |
پیوندهای معنایی زوج سورۀ نوح و جنّ | ||
تفسیر پژوهی اثری | ||
دوره 11، شماره 21، بهمن 1403، صفحه 109-141 اصل مقاله (468.07 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22049/quran.2024.29297.1432 | ||
نویسندگان | ||
محسن رجبی قدسی* 1؛ اکرم جعفرزاده2 | ||
1استادیار گروه علوم قرآن و تفسیر دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم. مشهد، ایران | ||
2کارشناسیارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم. مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
نظریۀ «زوجیت سوره ها» با جانمایه ای کهن، یکی از مباحث نوین مطالعات سوره شناسی در سدۀ اخیر است. سوره شناسی یعنی شناخت تفصیلی قرآن که با درک و فهم سوره به سورۀ قرآن و شناخت روابط میان آنها سامان می یابد. بر پایۀ این نظریّه، سوره های قرآن دو به دو زوج یکدیگرند و مانند دو آینۀ موازی عمل می کنند و تصاویر بسیاری از مضامین دو سوره را به نمایش می گذارند و یکدیگر را تفسیر و تبیین می کنند. پرسش اصلی این جستار آن است که دو سورۀ نوح و جنّ که یکی از 56 زوج سورۀ قرآن کریم است، چه ارتباط و پیوندی با یکدیگر دارند؟ پس از مطالعۀ ساختار و مضامین این دو سوره به روش توصیفی - تحلیلی، پژوهش به این نتیجۀ مهم دست یافت که زوج سورۀ نوح و جنّ ناظر به مقایسۀ مبانی و شیوه های تبلیغ حضرت نوح(ع) و پیامبر اکرم است؛ در سورۀ نوح شیوۀ تبلیغ حضرت نوح(ع) و نتیجۀ آن در طول 950 سال رسالت ایشان مطرح و ارزیابی شده و در سورۀ جنّ، مبانی شیوههای تبلیغی رسول خدا به عنوان خاتم پیامبران بیان و غیر مستقیم با شیوۀ تبلیغ حضرت نوح(ع) مقایسه شده است. از این رو، مطالعۀ این زوج سوره می تواند زمینۀ بررسی انتقادی شیوه های تبلیغ دین در جامعۀ اسلامی عصر حاضر را نیز فراهم آورد. | ||
کلیدواژهها | ||
شیوه های تبلیغ؛ زوجیت سورههای قرآن؛ تناسب سوره ها؛ نوح نبی؛ پیامبر اکرم | ||
مراجع | ||
قرآن کریم، خط حبیب اللّه فضائلی، ترجمۀ عبدالمحمّد آیتی، تهران: سروش، 1372ش.
ابن ابى زمنین، محمد بن عبدالله، تفسیر، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1424ق.
ابن ابی عاصم، ابوبکر، السنة، تحقیق: محمد ناصر الدین الألبانی، بیروت: مکتب الاسلامی، 1400ق.
ابن اسحاق، محمد، سیره (کتاب السیر و المغازى)، تحقیق: سهیل زکّار، بیروت: دار الفکر، 1398ق/ 1978م.
ابن حنبل، أحمد، مسند، محقق: شعیب الأرنؤوط، عادل مرشد وآخرون، مؤسسة الرسالة، ١٤٢١ق/٢٠٠١ م
ابن شِهاب زُهری، محمد بن مسلم، الناسخ والمنسوخ وتنزیل القرآن بمکة والمدینة، روایة: أبی عبدالرحمن محمد بن الحسین السلمی (د٤١٢ ق)، محقق: حاتم صالح الضامن، مؤسسة الرسالة، ١٤١٨ق.
ابن عاشور، محمدطاهر، [تفسیر] التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1420ق.
ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، محقق: طه عبدالرءوف سعد، شرکة الطباعة الفنیة المتحدة.
ابوداود، سلیمان بن اشعث، سنن، تحقیق: شعیب الأرنؤوط و محمد کامل قره بللی، دار الرسالة العالمیة، ١٤٣٠ق/٢٠٠٩ م.
ابوعبید، قاسم بن سلّام، فضائل القرآن، تحقیق: مروان العطیة و...، دار ابن کثیر (دمشق - بیروت)، ١٤١٥ق.
أبویعلى، أحمد بن علی، مسند، محقق: حسین سلیم أسد، دمشق: دار المأمون للتراث، ١٤٠٤ق.
ایجیشیرازی، محمد بن عبد الرحمن، جامعالبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة، ١٤٢٤ق.
بابازاده، علیاکبر، شیوههای تعلیم و تبلیغ، قم: دانش و ادب، 1382ش.
بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، محقق: عبدالمعطی قلعجی، دار الکتب العلمیة، دار الریان للتراث، ١٤٠٨ق/١٩٨٨م.
برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم: دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱.
پروازی ایزدی، نرگس، «جنّ»، دانشنامۀ جهان اسلام، ج10، تهران، 1385.
حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
خطیب، عبدالکریم، التفسیر القرآنى للقرآن، بیروت: دار الفکر العربی، 1424ق.
راوندى، قطب الدین سعید بن هبة الله، الدعوات (سلوة الحزین)، قم: انتشارات مدرسه امام مهدى(ع)، 1407 ق.
رجبی قدسی، محسن، حسین مرادی و مهدی غفّاری، آموزش قرآن در سیرۀ نبوی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1391ش.
رجبی قدسی، محسن و سیّده فرناز اتّحاد، «بررسی مقالۀ "یعقوب"(ع) در دائرةالمعارف قرآن لیدن»، قرآنپژوهی خاورشناسان، شمارۀ 32، 1401ش.
رجبی قدسی، محسن و فهیمۀ ضیاء قریشی، «نخستین پیامبر خدا: آدم ابوالبشر یا حضرت نوح(ع)»، پژوهشنامۀ تفسیر و زبان قرآن، شمارۀ 20، 1401ش.
رجبی قدسی، محسن و زهرا بلندی، «زوجیت سورههای قرآن کریم، مطالعۀ موردی زوجسورۀ کوثر و ماعون»، تفسیرپژوهی، ش19، 1402ش.
زحیلی، وهبه، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج. دار الفکر المعاصر، 1418ق.
سبحانى، جعفر، مفاهیم القرآن، قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع)، 1421ق.
سمرقندى نصر بن محمد، بحر العلوم، محقق: عمر عمروى، بیروت: دار الفکر، 1416ق.
سیّد قطب، فى ظلال القرآن، بیروت: دار الشروق، 1425ق.
شریف رضى، محمد بن حسین، تلخیص البیان فی مجازات القرآن، مصحح: محمد عبدالغنى حسن، بیروت: دار الأضواء، 1406ق.
صادقی اردستانی، احمد، روشهای تبلیغ و سخنرانی، قم: بوستان کتاب، 1390ش.
صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم: فرهنگ اسلامى، 1406ق.
طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، محقق: حمدیبن عبدالمجید سلفی، قاهره: مکتبة ابن تیمیة، 1415ق.
طباطبایی، سیّدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1390.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمعالبیان فی تفسیر القرآن، مصحح: فضلالله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی، دارالمعرفة، ۱۴۰۸ق.
طبرى، محمد بن جریر، جامعالبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة، 1412ق.
طوسى، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فضل الله، محمدحسین، من وحى القرآن، بیروت: دار الملاک، 1419ق.
قضاعی، محمد بن سلامه، شرح فارسى شهاب الأخبار( کلمات قصار پیامبر خاتم)، مصحح: جلالالدینحسینى أرموى، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1361 ش
قمى، على بن ابراهیم، تفسیر، محقق: طیب موسوى جزایرى، قم: دار الکتاب، 1363ش.
کاویانی، محمّد، روانشناسی و تبلیغات با تأکید بر تبلیغ دینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1386ش.
لسانی فشارکی، محمّدعلی و مهدی غفّاری، آموزش قرآن به روش پیامبر، تهران: صدوچهارده، 1399.
لسانی فشارکی، محمّدعلی و حسین مرادی زنجانی، مطالعات قرآنی در سیرۀ نبوی، تهران: صدوچهارده، 1398.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، سوره شناسی(روش تحقیق ساختاری قرآن کریم)، تهران: صدوچهارده، 1399.
لسانی فشارکی، محمّدعلی، «سیزدهمین کارگاه آموزشی - پژوهشی قصص قرآن، قصّۀ نوح پیامبر»، تیر1397، .https://quranlsn.ir/multimedia/course/?id=3
لسانی فشارکی، محمّدعلی، «سیامین کارگاه آموزشی – پژوهشی تفسیر ترتیبی قرآن با موضوع سورۀ جنّ»، دارالقرآن سپاه کرج، 1397 ش.
لسانی فشارکی، محمّدعلی، «سی و یکمین کارگاه آموزشی – پژوهشی تفسیر ترتیبی قرآن با موضوع سورۀ نوح»، مؤسسۀ بشارت تسنیم، فروردین 1398.
لسانی فشارکی، محمّدعلی، «سی و دومین کارگاه آموزشی – پژوهشی تفسیر ترتیبی قرآن با موضوع سورۀ معارج»، مؤسسۀ بشارت تسنیم، 20 خرداد 1398.
ماتریدی، محمد بن محمد، تفسیر (تأویلات أهل السنة)، محقق: مجدی باسلوم، بیروت: دار الکتب العلمیة، ١٤٢٦ ق/ ٢٠٠٥ م.
ماوردى، على بن محمد، تفسیر (النکت و العیون)، تعلیق: سید بن عبدالمقصود عبدالرحیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
مجلسی، محمّد باقر، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء، ١٤٠٣ق.
مطیع، مهدی، «جنّ»، دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی، ج18، تهران، 1389.
معرفت، محمّدهادی، شبهات و رُدود حول القرآن الکریم، قم: التمهید، 1388ش.
[منسوب به ابن مهران نیشابوری، 1385ش، خلاصة الوقوف] رسالة فی کتابة المصحف، تصحیح: محمّدرضا شهیدی پور و حجت اللّه بیاتانی، مندرج در گنجینۀ بهارستان 15 (علوم قرآنى و روائى 3)، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شوراى اسلامى.
یزدانی، محمود، از تبلیغ کماثر تا تبلیغ پرثمر (مثل پیامبر تبلیغ کنیم...)، مشهد: کتاب شفاء، 1402ش. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 31 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 9 |