آمار
| تعداد نشریات | 5 |
| تعداد شماره‌ها | 113 |
| تعداد مقالات | 1,289 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,262,115 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,115,265 |
از اعلمیّت مطلق بشری تا مربیگری علی(ع) در تبیین آیات تربیتی با تاکید بر البرهان بحرانی | ||
| تفسیر پژوهی اثری | ||
| دوره 11، شماره 21، بهمن 1403، صفحه 229-259 اصل مقاله (374.77 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22049/quran.2025.30083.1457 | ||
| نویسنده | ||
| صمد عبداللهی عابد* | ||
| دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان. تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| قرآن، کتاب هدایت است و آدمی با مراجعه به آن می تواند به اهداف هدایتی آن دست یابد؛ ولی از آنجا که قرآن، و جزئیات را به عهده پیامبر(ص) گذاشته، ضروری است که برای فهم عمیق قرآن، به احادیث ایشان مراجعه شود؛ ولی به جهت عمق نامحدود قرآن، پیامبر(ص)نمی توانستند همه ی آیات را با همه ی بطون آن تبیین کنند؛ لذا برخود لازم دانستند که در کنار قرآن، برای آیندگان، منبعی دیگر در اختیار قرار دهند تا مورد استفاده ی هدایتی قرار گیرد. براین اساس، مطابق حدیث ثقلین، اهل بیت(ع)را به عنوان بیان کننده ی قرآن، معرفی فرمودند. علی(ع) در میان اهل بیت(ع)، جایگاه ویژه ای دارد و پیامبر(ص) ایشان را اعلم صحابه در امور دینی و به همراه قرآن معرفی کرده است، و بزرگان صحابه نیز به این مطلب، اذعان دارند. پس با مراجعه به متون روایی و تفسیری، می توان تعالیم قرآنی و تفسیری ایشان را فرا گرفت و با وقوف به جایگاه تفسیری آن حضرت، خود را از تعالیم ایشان بهره مند ساخت. یکی از اقسام بزرگ آیات قرآن و تعالیم پیامبر(ص)، مربوط به مباحث تربیتی است و از اهداف اوصیای آن حضرت نیز، رساندن جامعه به درجات متعالی اخلاقی بود. علی(ع)، گاهی با تفسیر آیات تربیتی، این مهم را انجام داده است که در این مقاله با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، به نمونه‌هایی از آنها مِثل یادآوری بازگشت اعمال به خود انسان، دوستی برای خدا و ویژگی دوستان خدا، تلاش برای تاویل به احسن کردن اعمال بد دیگران و... با تاکید بر البرهان بحرانی اشاره می‌گردد. نتیجه پژوهش، گویای آن است که علم به امور دینی؛ به خصوص، امور مرتبط با مسائل تربیتی، نقش مهمی در هدایتگری علی(ع) داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علی(ع)؛ تفسیر؛ قرآن؛ روایت؛ پیامبر(ص)؛ آیات تربیتی؛ البرهان؛ بحرانی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمه گروهی محمدعلی رضائی اصفهانی و همکاران، قم؛ دارالذکر، 1383 هـ. ش.
نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم؛ انتشارت میراث ماندگار، 1381 ش، چاپ 16.
ابن ابیالحدید (1407 ق)، شرح نهج‌البلاغه، به تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، بیروت؛ دارالجیل.
ابن‌اثیر، مبارک بن محمد (1367 ش)، النهایة فی غریب الحدیث والاثر، به تحقیق محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، قم؛ مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم.
ابن رُویش اندلسی (1415 ق)، المقتطفات، تهران؛ انتشارات معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهلبیت(ع).
ابن شهر آشوب مازندرانی، ابی جعفر بن علی (1412 ق)، مناقب آل ابی طالب (ع)، تحقیق و تصحیح یوسف بقاعی، بیروت؛ دارالاضواء، چاپ دوم.
ابن عبدالبر قرطبی، یوسف بن عبدالله (1415 ق)، الأستیعاب فی معرفۀ الأَصحاب، با تحقیق علی محمد معوَّض و ...، بیروت؛ دارالکتب العلمیه.
ابنعساکر، علی بن حسن (1415 ق)، تاریخ مدینة دمشق، به تحقیق علی شیری، بیروت؛ دارالفکر.
ابن منظور (بی‌تا)، لسان العرب، بیروت؛ دار صادر.
ابوحیان اندلسی، محمدبن یوسف (1413 ق)، تفسیر البحر المحیط، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوَّض، بیروت؛ دارالکتب العلمیه.
احمدبن حنبل (1403 ق)، کتاب فضائل الصحابه، تحقیق وصیالله بن محمد عباسی، مکه؛ دارالعلم للطباعة و النشر.
ـــــــــــ (بی‌تا)، المسند، بیروت؛ دارالفکر.
استرآبادی، سید شرف‌الدین علی حسینی (1409 ق)، تأویل الآیات الظاهره فی فضائل العترة الطاهره، با تحقیق حسین استاد ولی، قم؛ انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
امین، محسن (1418 ق)، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین، بیروت؛ دارالتعارف للمطبوعات.
امینی، عبدالحسین (1366 ق)، الغدیر، تهران؛ دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم.
بحرانی، سیدهاشم (1427 ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، بیروت؛ مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم.
بیومی مهران، محمد (1416 ق)، منتخب فضائل النبی و اهل بیته من الصحاح السته و غیرها، بیروت؛ انتشارات الغدیر.
جوینی، ابراهیم بن محمد (1398 ق)، فرائد السمطین، با تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت.
حاکم حسکانی، عبیدالله بن عبدالله بن احمد (1411 ق)، شواهد التنزیل، با تحقیق محمدباقر محمودی، تهران؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1380 ش)، ــــــــــــــــ، ترجمه احمد روحانی، قم؛ دارالهدی.
حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله (1411 ق)، المستدرک علی الصحیحین، با تحقیق مصطفی عبدالقادر عطاء، بیروت؛ دارالکتب العلمیه.
حرانی، حسن بن علی بن حسین بن شعبه (1394 ق)، تحف العقول، بیروت؛ مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ پنجم.
حلی، حسن بن سلیمان (1370 ق)، مختصر بصائر الدرجات، قم؛ انتشارات الرسول المصطفی.
حموی بغدادی، یاقوت بن عبدالله (1965 م)، معجم‌البلدان، طهران؛ انتشارات اسدی.
خوارزمی، موفق بن احمدبن محمد بکری مکی حنفی (1417 ق)، المناقب، قم؛ مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ سوم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا) ، ـــــ ، ـــ ، با مقدمه موسوی خرسان، طهران؛ مکتبة نینوی الحدیثه.
ذهبی، محمدحسین (1396 ق)، التفسیر و المفسرون، مصر؛ دارالکتب الحدیثه، چاپ دوم.
ری‌شهری، محمد محمدی (1421 ق)، موسوعۀ الامام علی بن ابی طالب فی الکتاب و السنه و التاریخ، قم؛ دارالحدیث.
زرقانی، محمد عبدالعظیم (1419ق)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، باتحقیق فواز احمد زمرلی، بیروت؛ دارالکتب العربی، چاپ سوم.
سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر (1411 ق)، الدرالمنثور، بیروت؛ دارالکتب العلمیه.
صدوق، محمدبن علی بن بابویه (1417 ق)، الامالی، به تحقیق مؤسسة البعثة، قم؛ مؤسسة البعثة.
طبرسی، احمدبن ابی‌طالب (1417ق)، اعلام الوری، قم؛ موسسة آلالبیت لاحیاءالتراث، چاپ دوم.
طبری، عمادالدین ابی جعفر محمد بن ابی‌القاسم (1420ق)، بشارة المصطفی لشیعۀ المرتضی، با تحقیقی جواد قیومی، قم؛ موسسۀ النشرالاسلامی.
طوسی، محمد بن حسن (1384 ق)، الامالی، با مقدمه بحرالعلوم، نجف؛ المکتبة الاهلیه.
ــــــــــــــــــــ، (1364 ش)، تهذیب الاحکام، با تحقیق خرسان، تهران؛ دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم.
عبداللهی‌عابد، صمد (1385)، «جایگاه علی(ع) در قرائت»، مجله الهیات و حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال سوم، بهار و تابستان، 142-97.
عیاشی، ابینصر محمدبن مسعود (1421 ق)، التفسیر، تحقیق مؤسسة البعثة، قم؛ قسم الدراسات الاسلامیه لمؤسسة البعثة.
قبانجی، سیدحسن (1421 ق)، مسندالامام علی(ع)، با تحقیق شیخ طاهر سلامی، بیروت؛ مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
قمی، علی‌بن ابراهیم (1412 ق)، تفسیر القمی، بیروت؛ مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول.
قندوزی حنفی، حافظ سلیمان بن ابراهیم (1416 ق)، ینابیع الموده، تحقیق سیدعلی جمال اشرف حسینی، تهران؛ انتشارات اسوه، چاپ اول.
کلینی، محمدبن یعقوب (67ـ1362 ش)، کافی، با تصحیح علی اکبر غفاری، تهران؛ دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
ـــــــــــــــــــ (بی‌تا)، اصول کافی، ترجمه و شرح سیدجواد مصطفوی، بی‌جا؛ مؤسسه تحقیقاتی و انتشاراتی نور.
مجلسی، محمدباقر (1366 ش)، بحارالانوار، تهران؛ اسلامیه، چاپ دوم.
ــــــــــــــــ (بی‌تا)، ــــــــــــــ ، بیروت؛ داراحیاء‌التراث‌العربی، جلد 32.
محمودی، محمدباقر (بی‌تا)، نهج السعاده فی مستدرک نهج‌البلاغه، بیروت؛ التضامن الفکری، ج ج 8ـ1 (تهران؛ انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج ـ ج 10ـ9).
معرفت، محمد هادی (1371 ش)، آموزش علوم قرآن، ترجمه محمد وکیلی، تهران؛ سازمان تبلیغات سالامی.
مفید، محمدبن محمدبن نعمان (1414 ق)، الامالی، با تصحیح و تحقیق حسین استاد ولی و علی‌اکبر غفاری، بیروت؛ دارالمفید، چاپ دوم.
متقی‌هندی، علاءالدین علی المتقی بن‌‌حسام‌الدین (1409 ق)، کنزالعمال، بیروت؛ مؤسسة الرسالة.
نوری، میرزاحسین (1408 ق)، مستدرک الوسائل، قم؛ مؤسسة آلالبیت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 20 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 10 |
||