آمار
| تعداد نشریات | 5 |
| تعداد شماره‌ها | 116 |
| تعداد مقالات | 1,348 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,354,172 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,295,907 |
تقسیم قرآن به 555 واحد موضوعی (رکوع) و کارکردهای آن | ||
| تفسیر پژوهی اثری | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22049/quran.2025.30500.1468 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن رجبی قدسی* 1؛ محمدعلی لسانی فشارکی2 | ||
| 1دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم | ||
| 2استادیار فقید مؤسسۀ فرهنگی هنری کانون نشر و ترویج زبان قرآن | ||
| چکیده | ||
| «رکوعات قرآنی» از تقسیمات کهن قرآن است که دربارۀ کمیت، علّت، مُقَسِّم و زمان انجام آن اختلاف نظر است. برخی، این تقسیم را ازسوی مفسّران تابعی و برخی، زمان پیدایش آن را سدۀ چهارم هجری و از حوزۀ فرهنگی خراسان و ازسوی علمای ماوراءالنهر (فرارود) دانسته‌اند. دربارۀ شمار رکوعات، چهار عدد درخور توجّه است: در رسالۀ «خلاصة‌الوقوف» منسوب‌به ابن مهران نیشابوری (د381ق)، قرآن به 553 رکوع و در مصاحف شبه قارّۀ هند و تفسیر جامع‌البیان ایجی شیرازی (د905ق) به 556 رکوع تقسیم شده‌است؛ مشایخ شهر بخارا در طلیعۀ سدۀ چهارم هجری برای ختم قرآن در نماز تراویح، قرآن را به 540 رکوع تقسیمکردهاند. برپایۀ مطالعات سدۀ اخیر، قرآن 555 رکوع دارد که به آن «واحدهای موضوعی قرآن» نیز اطلاقمیشود. این پژوهش، به‌روش توصیفی – تحلیلی پس‌از مطالعۀ احادیث، تفاسیر و منابع علوم قرآنی بدین نتیجه دست‌یافته‌است که در مرحلۀ نزول تدریجی – به‌جز موارد اندکی - قرآن رکوع به رکوع نازل میشدهاست و چون پیامبر اکرم از فرصت نماز برای تثبیت آن‌ها در قلب مردم بهرهمیبردند و پس‌از قرائت هریک از آن‌ها به رکوع میرفتند تا مسلمانانی که نشنیدهاند، بشنوند و آن‌ها که پیش‌از نماز شنیدهاند، به ذهن بسپارند، هر واحد موضوعی، یک «رکوع» نام گرفت. واحدهاى موضوعى هر سوره، کلید مهمّى براى تشخیص محور موضوعى آن سوره و سیاق آیات است. مفسّران، معلّمان، قاریان و حافظان قرآن نیز مىتوانند در تدبّر، آموزش، تلاوت و حفظ قرآن از این فصلبندی حکیمانه بهره‌بگیرند تا تفسیر، تعلیم، قرائت و تلاوت آنان هدفمند و منظّم شود و حُسنِ مَطلع و حُسن خِتام داشته‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رکوعات قرآنی؛ سیاق آیات؛ سورهشناسی؛ آموزش و ترویج قرآن؛ محور موضوعی سوره | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||