دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

 آمار

تعداد نشریات5
تعداد شماره‌ها111
تعداد مقالات1,247
تعداد مشاهده مقاله1,199,542
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,060,245
بستانی, قاسم. (1393). علم توجیه قرائت‌های قرآنی. , 2(2), 76-47.
قاسم بستانی. "علم توجیه قرائت‌های قرآنی". , 2, 2, 1393, 76-47.
بستانی, قاسم. (1393). 'علم توجیه قرائت‌های قرآنی', , 2(2), pp. 76-47.
بستانی, قاسم. علم توجیه قرائت‌های قرآنی. , 1393; 2(2): 76-47.

علم توجیه قرائت‌های قرآنی

تفسیر پژوهی اثری
مقاله 2، دوره 2، شماره 2، اسفند 1393، صفحه 76-47    اصل مقاله (350.46 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
قاسم بستانی*
دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران
چکیده
اختلاف قرائت قرآن کریم از ابتدای ظهور خود، با این پرسش‌ چالش برانگیز همراه بوده است: آیا موارد مورد اختلاف در قرائت قرآن، از حیث اصول کلی و موارد جزئی(فرش الحروف) به معنا و دلالت قرآن آسیب‌ می‌رساند؟ و در حقیقت: آیا این موارد اختلاف قرائت، دارای توجیه نقلی و علمی به خصوص از نظر علم نحو(که مهم‌ترین مرجع اثبات و رد صحت دلالت یک وجه در یک متن است) دارند؟ از این رو، مفسّران و نیز نحویّان از دیرباز، درصدد بیان وجوه صحّت تک‌تک قرائت‌های قرآنی بوده و نسبت به برخی از علما- که در خصوص برخی از قرائت‌ها  تردیدهایی داشته- موضع گرفته و ادله مختلفی برای اثبات صحّت این قرائت‌ها از حیث معنا و عربیت ارائه داده‌‌‌اند.
این پژوهش، به روش کتابخانه‌ای و جمع‌بندی و تجزیه و تحلیل داده­ها، تلاش دارد این دانش را از حیث اصطلاح، تاریخ، روش‌ و گونه‌های توجیه و نیز منابع مهم آن مورد بررسی قرار داده تا علاوه بر آشنایی هر چه بیشتر نسبت بدین دانش، به پرسش مطرح پاسخ داده شود که اختلاف قرائت‌های قرآنی، فارغ از اصالت یا عدم اصالت آن، از حیث اعراب و معنا قابل توجیه می‌باشند.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ قرائت‌های قرآنی؛ علم توجیه؛ نحو
مراجع
  1.  ابن أبی مریم فارسی، نصر بن علی، 1408ق، الموضح فی جوه القراءات و عللها، تحقیق کبیسی عمر حمدان، عربستان سعودی، جامعة أمّ القری(پایان‌نامه دکترا).
  2.  ابن الانباری، أبوالبرکات، 1403ق، البیان فی إعراب غریب القرآن، تحقیق طه عبد الحمید طه، ایران، دار الهجرة.
  3.  ابن الجزری، محمد بن محمد، بی‌تا، النشر فی القراءات العشر، تصحیح علی محمد الضباع، مصر، نشر المکتبة التجاریة الکبرى.
  4.  ـــــــــــــــــــــــــ، 1351ق، غایة النهایة فی طبقات القراء، تحقیق ج. برگستراسر، مکتبة ابن تیمیة.
  5. ابن جنى، عثمان، بی‌تا، الخصائص، تحقیق محمد علی النجار، بیروت، دار الهدى، چاپ دوم.
  6.  ابن جوزی، عبدالرحمن بن محمد، 1414ق، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت، دار الکتب، چاپ اول.
  7.  ابن حزم عسقلانی، علی بن أحمد، بی‌تا، الفصل فی الملل و الأهواء و النحل، قاهره، مکتبةالخانجی.
  8.  ابن خالویه،حسین بن أحمد، 1401ق، الحجة فی القراءات السبع، تحقیق عبد العال سالم مکرم، بیروت، دار الشروق، چاپ چهارم.
  9. ـــــــــــــــــــــــ، 1941م، اعراب ثلاثین سوره من القرآن، ابن خالویه، بی‌جا، مطبعة دار الکتب.
  10.  ابن عطیة، عبدالحق، 1413ق، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبد السلام الشافی، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول.
  11.  أبوحیان أندلسی، محمد بن یوسف، 1420ق، البحر المحیط، بیروت، دار الفکر.
  12.  أبوزرعة، عبدالرحمن بن محمد بن زنجله، 1402ق، حجة القراءات، تحقیق سعید افغانی، بیروت، مؤسسة الرسالة.
  13.  أبوعلی فارسی، حسن بن عبدالغفار، 1991م، الحجة للقراء السبعة،‌ تحقیق بدرالدین قهوجی – بشیر جویجاتی، مراجعه عبدالعزیز رباح، دمشق، دار المأمون للتراث.
  14.  بازمول، محمد بن عمر، 1996م، القراءات وأثرها فی التفسیر والأحکام، ریاض، دار الهجرة، چاپ اول.
  15.  بخاری، محمد بن اسماعیل، 1928م، الصحیح، مصر، المطبعة المنیریة.
  16.  بستانی، قاسم، مکاتب نحو عربی، 1382ش، مجموعه مقالات نخستین همایش مدیران گروه‌های زبان و ادبیات عربی دانشگاه‌های کشور، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، اهواز.
  17.  ـــــــــ، 1360ش، تعاملات و خدمات متقابل قرآن و نحو عربی، مجله پژوهشهای اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید با هنر کرمان، سال پنجم.
  18. ــــــــــ، 1391ش، قرآن و تأثیرگذاری‌های مختلف آن بر نحو عربی، دوفصلنامه کاوشی نو در معارف قرآنی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، سال اول، شماره دوم.
  19.  جرجانی، علی بن عبدالعزیز، 1403ق، التعریفات، تحقیق إبراهیم أبیاری، قاهره، دار الریّانللتراث.
  20.  حسن، عباس، بی‌تا، النحوالوافی، بی‌جا، دارالمعارف، چاپ پنجم.
  21.  زرکشی، محمد بن عبدالله، 11376ق، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمدأبوالفضل ابراهیم، بی‌جا، بی‌نا،چاپ اول.
  22.  زمخشری، محمود بن عمر، 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت،‌ دار الکتب العربیة، چاپ دوم.
  23.  زیّات، احمد حسن، بی‌تا، تاریخ الادب العربی، بی‌جا، بی‌نا، چاپ 24.
  24.  سامرائی، خلیل إبراهیم، 1423ق، مفهوم الاختیار فی القراءات القرآنیة، مجلة کلیة المعارف الجامعة، الأنبار، عراق، شماره 4، سال3.
  25.  سکری، حسن بن حسین، بی‌تا، شرح أشعار الهذلیین، تحقیق عبد الستار أحمد فراج - محمود محمد شاکر، قاهره، مکتبة دار العروبة.
  26.  سمین حلبی، احمد بن یوسف، بی‌تا، الدرالمصونفیعلومالکتابالمکنون، تحقیق أحمدمحمدالخراط، دمشق، دارالقلم.
  27.  سیبویه، عمرو بن عثمان، بی‌تا، الکتاب، تحقیق عبدالسلام، محمد هارون، بیروت، دار الجیل، چاپ اول.
  28.  سیوطی، عبدالرحمن بن أبی بکر، 1996م، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق سعید مندوب، لبنان، دارالفکر، چاپ اول.
  29.  ــــــــــــــــــــــــ، 1403ق، الدر المنثور فی التفسیربالمأثور،بیروت، دار الفکر، چاپ دوم.
  30.  شاهین، عبد الصبور، 1408ق، أبو عمرو بنالعلاء، قاهره، مکتبة الخانجی، چاپ اول.
  31.  شبلی، عبد الفتاح إسماعیل، 1989م، أبو علی الفارسی حیاته ومکانته بین أئمة التفسیر والعربیة وآثاره فی القراءات والنحو، جدة،دار المطبوعات الحدیثة، چاپ سوم.
  32.  صفاقسی، علی نوری، 1954م، غیث النفع فی القراءات السبع، حاشیه سراج القارئ المبتدئ، مصر، مطبعة مصطفى البابی الحلبی وأولاده، چاپ سوم.
  33.  ضیف، شوقی، 1968م، المدارس النحویّة، مصر، دار المعارف، چاپ دوم.
  34.  طبرسی، فضل بن حسن، 1415ق، مجمع البیان، تحقیق گروهی از دانشمندان و پژوهشگران متخصّص، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول.
  35.  طبری، محمد بن جریر، 1415ق، جامع البیان فی تأویل آی القرآن، تحقیق خلیل المیس -  صدقی جمیل العطار، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  36.  عکبری، عبدالله بن حسین، 1969م، املاء ما من به الرحمن من وجوه الاعراب و القراءات فی جمیع القرآن، تصحیح و تحقیق ابراهیم عطوَه عوض، مصر، مکتبه مصطفی البابی و اولاده- محمد محمود و شرکاء، چاپ دوم.
  37.  فخر رازی، محمد بن عمر، بی‌تا، مفاتیح الغیب، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم.
  38.  فراء، یحیی بن زیاد، 1983م، معانی القرآن، بیروت، عالم الکتب، چاپ سوم.
  39.  قرطبی، محمد بن أحمد، 1414ق، الجامع لأحکام القرآن، تحقیق عرفانالعشّا، بیروت، دار الفکر، چاپ اول.
  40.  محمد، أحمد سعد، 2009م، التوجیه البلاغیللقراءات القرآنیة، بی‌جا، مکتبة الآداب للطباعة والنشر و التوزیع.
  41.  مکرم، عبدالعال سالم، 1987م، أثر القراءات فى الدراسات النحویة، کویت، مؤسسة علی جراح الصباح، چاپ سوم.
  42.  ـــــــــــــــــ، 1417ق، القراءات القرآنیة وأثرها فی الدراسات النحویة، بی‌جا، مؤسسة الرسالة، چاپ سوم.
  43.  مکی، ابن أبی طالب قیسی، 1362ش، مشکل اعراب القرآن، تحقیق یاسین محمد السواس، مقدمه و شرح علیرضا میزرا محمد، انتشارات نور.
  44.  ــــــــــــــــــــــــ، 1981م، الکشف عن وجوه القراءات وعللها وحججها، تحقیق محی الدین رمضان، بی‌جا، مؤسسة الرسالة، چاپ دوم.
  45.  مهدوی، احمد بن عمّار، 1995م، الموضح شرح الهدایة، تحقیق حازم سعید حیدر، ریاض، مکتبة الرشد،چاپ اول.
  46.  نسائی، أحمد بن شعیب، 1411ق، السنن الکبرى، تحقیق عبد الغفار سلیمان البنداری - سید کسروی حسن، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  47.  نسفی، عبدالله بن أحمد، بی‌تا، التفسیر، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیة.
  48.  یعقوب، أمیل بدیع، بی‌تا، الموسوعة الصرف و النحو و الاعراب، ترجمه قاسم بستانی و محمدرضا یوسفی، قم، انتشارات اعتصام.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,307
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 942


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب