تعداد نشریات | 5 |
تعداد شمارهها | 108 |
تعداد مقالات | 1,228 |
تعداد مشاهده مقاله | 1,147,672 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,007,054 |
مبانی تفسیر قرآن از دیدگاه مفسران شیعه | ||
تفسیر پژوهی | ||
مقاله 7، دوره 2، شماره 4، مهر 1394، صفحه 235-198 اصل مقاله (5.19 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سید هادی میرمحمودی* 1؛ سید رضا مودب2 | ||
1هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه شهید مدنی اذربایجان | ||
2استاد دانشگاه قم | ||
چکیده | ||
مبانی تفسیر قرآن یکی از مهمترین مباحث در حوزۀ علوم قرآنی به شمار میآید و پیوسته مورد توجه و اهتمام قرآن پژوهان و علاقه مندان به قرآن کریم به ویژه مفسران بزرگ بوده است. مبانى تفسیر، اصول موضوعه و باورهاى بنیادینىاند که تفسیر قرآن بر آنها استوار است. این باورها و قضایا بر اصل امکان و جواز تفسیر یا کیفیت و روش و اصول و قواعد تفسیر اثرگذار بوده، به آنها جهت مىدهند. در واقع مبانى تفسیر، سبب چگونگى رویکرد مفسران در تفسیر و شکل گیرى روشها و احیاناً گرایشها و اصول و قواعد تفسیرى مفسران مىگردد. وجود مبانى براى هر علمى امرى لازم و مسلم است. از همین رو مفسران در طول تاریخ تفسیر، همواره براساس مبانى از پیش پذیرفته شده به تفسیر قرآن کریم پرداختهاند؛ اما طرح بحث درباره مبانى تفسیر به عنوان دانشى مستقل از آنجا پیدا شد که درباره برخى مبانى میان مفسران اختلاف نظر پدید آمد و در حالى که گروهى مبنا بودن قضیه اى را در تفسیر پذیرفتند، عده اى دیگر نفى آن قضیه را مبناى تفسیر خود قرار دادند. مقاله حاضر بر آن است، ضمن طرح دقیق و البته کلی مهمترین مبانی تفسیر قرآن یعنی الهی بودن قرآن، امکان و جواز تفسیر، ساختار چند معنایی قرآن، زبان قرآن، انسجام و پیوستگی آیات و منابع تفسیر قرآن، به بررسی و تحلیل شمارمبانی از دیدگاه مفسران شیعه بپردازد. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن؛ مبانی تفسیر؛ مفسران | ||
مراجع | ||
قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، (1380ش)، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
صحیفه سجادیه، ترجمه حسین انصاریان، (1384ش)، تهران، پیام آزادی.
انورى و دیگران، حسن، (1381 ش)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات سخن.
ابن تیمیه، (بیتا)، مقدمة فى اصول التفسیر، به کوشش محمود نصار، قاهرة، مکتبة التراث الاسلامى.
ابن فارس، احمد، (1422ق)، معجم مقاییس اللغة، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی
ابن کثیر، (بیتا)، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق خلیل المیس، بیروت، دارالفکر.
أبو شهبه، محمد، (1988م)، الاسرائیلات و الموضوعات فی کتب التفسیر، قاهره، مکتبه السنه.
آمدی، عبدالواحد، (1360ش)، غرر الحکم، تحقیق: میرسید جمال الدین محدّث ارموی، دانشگاه تهران.
ایازی، سید محمد علی، (1373 ش)، المفسرون حیاتهم و منهجهم، تهران، وزارت ارشاد اسلامی.
ــــــــــــــــــ، (1385 ش)، سیر تطور تفاسیر شیعه، تهران، دانشگاه آزاد. واحد علوم و تحقیقات.
احمدی، بابک، (1376ش)، ساختار و تأویل متن، تهران، نشر مرکز.
بلاغى، محمد جواد، (1420ق)، آلاءالرحمن، تهران، انتشارات بعثت.
بنت الشاطی، عایشه، (1971 م)، الاعجاز البیانی، قاهره، دار المعارف بمصر.
بحرانی، سید هاشم، (1370ش)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، موسسه بعثت
ترمذی، محمد بن عیسی، (1381 ق)، سنن ترمذی، تحقیق ابراهیم عطوه عوض.
تهرانی آقا بزرگ، (1402 ق)، الذریعه الی تصانیف شیعه، بیروت، دارالاضواء.
جوادی آملی، عبدالله، (1383ش)، تفسیر تسنیم، قم، اسراء.
الجوینی، مصطفی الصاوی، (1995 م)، منهج الزمخشری، قاهره، دارالمعارف.
حر عاملی، محمدبن حسن، (1391ق)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تهران، مکتبه الاسلامیه.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله، (بیتا)، مستدرک الصحیحین، تحقیق یوسف عبدالرحمن المرعشی، بیروت دارالمعرفه.
حسینی زبیدی، سید محمد، (1414ق)، تاج العروس، تحقیق: علی شیری، بیروت، دارالفکر.
حکیم، محمد باقر، (1417 ق)، علوم القرآن، قم، المجمع الفکر الاسلامی.
خویی، ابوالقاسم، (1401 ق)، البیان فى تفسیر القرآن، انوارالهدى.
خمینی، سید روح الله، (1375ش)، تفسیر سوره حمد، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
ـــــــــــــــــ ، (1372ش)، آداب الصلوه، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
دهخدا، علی اکبر، (1373ش)، لغت نامۀ دهخدا، تهران، موسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.
ذهبی، محمد حسین، (1396 ق)، التفسیر و المفسرون، قاهره، دار الکتب الحدیثه.
رجبى و دیگران، محمود، (1379 ش)؛ روش شناسى تفسیر قرآن، تهران، الهادى.
رجبى، محمود، (1376ش)، آشنایى با قرآن، تهران، نهاد نمایندگى رهبرى در دانشگاهها.
رضایى، محمدعلى، (1387 ش)، منطق تفسیر قرآن (مبانى و قواعد تفسیر)، قم، جامعة المصطفى.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (بیتا)، مفردات الفاظ قرآن، تحقیق ندیم مرعشی، قم، اسماعیلیان.
زرکشی، بدرالدین، (1415 ق)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت، دارالمعرفه.
زرقانی، محمد عبدالعظیم، (1362ق)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، قاهره، داراحیاء الکتب العربیه.
زمخشری، محمودبن محمد، (1389ش)، تفسیر کشاف، تهران، ترجمه مسعود انصاری، نشر ققنوس.
سلمی، ابوعبدالرحمن، (1421ق)، حقائق التفسیر، بیروت، تحقیق و تصحیح و مقدّمه سید عمران.
سیوطی، جلالالدین، (1414 ق)، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، بیروت، دار الفکر.
ــــــــــــــــ ، (بیتا)، الاتقان فی علوم القرآن، محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، منشورات الرضی.
شاکر، محمد کاظم، (1382ش)، مبانى و روشهاى تفسیرى، قم، مرکز جهانى علوم اسلامى.
صفار، محمدبن حسن، (1404 ق)، بصائر الدرجات، قم، مکتبه المرعشی.
صدرالمتألهین شیرازی، محمد ابن ابراهیم. (1363ق)، مفاتیحالغیب، مصحح محمد خواجوی، چاپ اول، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
طبرى، محمدبن جریر، (1412 ق)، جامع البیان، بیروت، دارالمعرفة.
طوسی، محمدبن حسن، (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
طباطبایی، سید محمد حسین، (1393 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الأعلمی.
ــــــــــــــــــــــ ، (بیتا)، شیعه در اسلام، قم، انتشارات هجرت.
ــــــــــــــــــــــ ، (1372ش)، قرآن در اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
عیاشی، محمدبن مسعود، (بیتا)، تفسیر عیاشی، تهران، مکتبه الاسلامیه.
علوم القرآن عند المفسرین، فرهنگ و معارف قرآن، (1416 ق)؛ قم، مکتبة الاعلام الاسلامى.
علیزمانی، امیرعباس، (1375 ش)، زبان دین، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
عمید زنجانى، (1379 ش)، مبانى و روشهاى تفسیر قرآن، تهران، وزارت ارشاد.
العک، الشیخ خالد عبداارحمن، (1402 ق)، الفرقان و القرآن، دمشق، داراحکمه للطباعه و النشر.
العروسی الحویزی، عبد علی بن جمعه، (1382 ق)، نور الثقلین، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، قم مطبعه الحکمه.
غزالی، ابو حامد محمد بن محمد، (بیتا)، احیاء العلوم الدین، بیروت، دارالمعرفه.
فهد بن عبدالرحمن، (1416 ق)؛ بحوث فى اصول التفسیر، ریاض، مکتبة التوبة.
فیض کاشانی، ملا محسن، (1399 ق)، تفسیر الصافی، بیروت، موسسه العلمی المطبوعات.
قرطبى، (1405 ق)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
کمالی دزفولی، سید علی، (1396 ق)، قانون تفسیر، تهران، انتشارات سدر.
کلینی، محمدبن یعقوب، (بیتا)، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحارالانوار، بیر وت، موسسه الوفاء.
مجتهد شبستری، محمد، (1379 ش)، نقدی بر قرائت رسمی از دین (بحرانها، چالشها، راه حلها)، تهران، طرح نو.
معرفت، محمد هادی، (1412 ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم، موسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــــــــ ، (1425ق)، التفسیر الاثری الجامع، قم، موسسه التمهید.
معین، (1375ش)، فرهنگ فارسى، تهران، امیرکبیر.
مؤدب، سیدرضا، (1386 ش)؛ مبانى تفسیر قرآن، دانشگاه قم.
متقی هندی، (1399 ق)، کنز العمال، بیروت، دارالحیاء التراث العربی.
مسلم نیشابوری، (بیتا)، الصحیح، بیروت، دارالحیاء التراث العربی.
ملکى میانجى، محمدباقر، ( 1377)، نگاهى به علوم قرآنى، قم، نشر خرم.
مطهری، مرتضی، (1375ش)، شناخت قرآن، تهران، سمت.
ــــــــــــ ، (1385ش)، علل گرایش به مادیگری، تهران، انتشارات صدرا.
واحدی نیشابوری، (1411 ق)، اسباب النزول، بیروت، دارالکتب العلمیه.
آریان، حمید، معرفت شماره 35 - مرداد و شهریور 1379
مصباح، محمدتقى، «میزگرد زبان دین»، معرفت، ش 19 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,583 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,763 |