آمار
| تعداد نشریات | 5 |
| تعداد شماره‌ها | 108 |
| تعداد مقالات | 1,228 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,146,412 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,004,954 |
استعاره ی مفهومی «کلمات الهیاتی» منسوب به «واقعه ی بدر» در تفاسیر نخستین | ||
| تفسیر پژوهی | ||
| دوره 10، شماره 20، اسفند 1402، صفحه 307-344 اصل مقاله (682.09 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22049/quran.2024.28581.1410 | ||
| نویسندگان | ||
| امین مددی* 1؛ زهیر صیامیان2 | ||
| 1دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشکده علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. تهران، ایران | ||
| 2استادیار گروه تاریخ اسلام دانشکده علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| آیات قرآنی که به بدر منسوب ساخته‌اند، در حال ساخت تصور عذاب شدید، روز قیامت، روز فرقان، روز انتقام، وعده‌ی حق خدا، وعده‌ی باطل شیطان، روز پیروزی حق بر باطل است که باید به سبب ارتباط با چیزی برجسته شوند که آن واقعه بدر است. اینکه چنین مفاهیم انتزاعی و مجردی با چه ساز و کاری با بدر مفهوم سازی میشود و گفتمانی ملموس و قابل درک پدید می‌آورد، مسئله‌ای است که این پژوهش میان رشته ای، با تمرکز بر تفاسیر نخستین و با توجه به استعاره ی مفهومی که یکی از نظریه‌های معناشناختی و مبتنی بر رابطه ی میان زبان و ذهن است، پی می‌گیرد. بر این اساس زبانشناسان شناخت‌گرای معاصر، با طرح این نظریه که تفکر انسان ماهیتی استعاری دارد و تمام مفاهیم انتزاعی به واسطه ی فرآیند تجسم سازی از یک امر شناخته شده و عینی مفهومی می‌شوند، آن را از دید کلاسیکش که تنها جنبه ی زیبایی شناختی دارد جدا می‌کنند. این پژوهش در چهارچوب مدل لیکاف و جانسون به بررسی استعارههای مفهومی «کلمات الهیاتی» در برخی از تفاسیر نخستین می‌پردازد تا نشان دهد که این کلمات در نگاه و جهان‌بینی مفسران نخستین چگونه تعریف میشود. نتیجه ی بررسی نشان می‌دهد استعاره در سرتاسر گفتمان مفسران نخستین در مورد چنین کلمات انتزاعی وجود دارد و ابزاری است که با کمک ترسیم نگاره‌های ملموس در بستر واقعه ی بدر و یا به عبارتی ذکر روایاتی از آن، ذهن خواننده را به سوی وضعیت تاریخی بکشانند تا قابل درک و در نتیجه، سبب باورپذیری و انتقال هر چه بهتر چنین آموزه‌های انتزاعی باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استعاره ی مفهومی؛ آیات قرآن؛ تفسیرهای نخستین؛ واقعه ی بدر؛ مفسران | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی(1359). ترجمه ی تفسیر مجمع البیان، ترجمه ی احمد بهشتی، تصحیح و تنظیم موسوی دامغانی، تهران: نشر فراهانی.
ابوعلی فضل بن حسن طبرسی(1374). ترجمه ی تفسیر جوامع الجامع، احمد امیری شادمهری، واعظزاده خراسانی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
امداد توران(1394). تاریخمندی فهم در هرمنوتیک گادامر: جستاری در «حقیقت و روش»، بیجا: نشر حکمت سینا.
بنیامین، والتر(1395). درباره ی زبان و تاریخ، ترجمه ی مراد فرهادپور، چاپ سوم، تهران: هرمس.
توشیهیکو، ایزوتسو (1398). خدا و انسان در قرآن، ترجمه ی احمد آرام، چاپ دوازدهم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
حسینی، سیده مطهره، و قائمی‌نیا، علیرضا(1399). استعاره ی مفهومی رحمت الهی در قرآن کریم، فصلنامه ی علمی پژوهشی ذهن، 18 (۶۹).
دینوری، عبدالله بن محمد(1404). الواضح فی تفسیر القران الکریم، بیروت: منشورات محمد علی بیضون، دارالکتب العلمیه.
رابینسن، چیس اف (1389). تاریخ‌نگاری اسلامی، ترجمه ی مصطفی سبحانی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
ساسانی، فرهاد(1389). معناکاوی به سوی نشانه شناسی اجتماعی، تهران: علم.
صفوی، کوروش(1382). بحثی درباره ی طرح‌های تصویری از دیدگاه معناشناسی شناختی، نامه ی فرهنگستان، ۶ (۱).
طبرسی، فضل بن حسن(1408). مجمع‌البیان فی تفسیر القران، رسولی، هاشم، بیروت: دارالمعرفه.
طبری، محمد بن جریر(1412). جامع البیان فى تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت: دارالمعرفه.
فیضی، زینب، و مهتدی، حسین(1399). نام نگاشت‌های حیات آخرت در قرآن کریم در پرتو نظریه ی استعاره ی مفهومی، علوم قرآن و حدیث: نشریه ی پژوهش های ادبی – قرآنی، ۸ (۴).
قائمی، مرتضی، و ذوالفقاری، اختر(1395). طرحواره‌های تصویری در حوزه ی سفر زندگی دنیوی و اخروی در زبان قرآن، فصلنامه ی پژوهش های ادبی - قرآنی، ۴ (۳).
قائمی نیا، علیرضا (1390). معناشناسی شناختی قرآن، ج ١، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ـــــــــــــ (1397). استعارههای مفهومی و فضاهای قرآن، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
کریمی نوقی پور، زهرا، و قطبی، ثریا، و داودی مقدم، فریده(1400). استعاره ی مفهومی «عقل» در روایات، نشریه ی پژوهش دینی، (۴۲).
کوچش، زولتان (1401). استعاره‌ها از کجا می‌آیند؟ شناخت بافت در استعاره، ترجمه ی جهانشاه میرزابیگی، چاپ چهارم، تهران: آگاه.
لوکاچ، گئورگ (1388). رمان تاریخی، ترجمه ی شاپور بهیان، چاپ اول، تهران: اختران.
لوویت، کارل (1397). معنا در تاریخ، ترجمه ی زانیار ابراهیمی و سعید حاجی ناصری، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
لیکاف، جورج، و جانسون، مارک (1401). استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم، ترجمه ی جهانشاه میرزابیگی، چاپ پنجم، تهران: آگاه.
محسنیان‌راد، مهدی (1388). ارتباطشناسی: ارتباطات انسانی (میان فردی، گروهی، جمعی)، چاپ هشتم، تهران: سروش.
مقاتل بن سلیمان (1423). تفسیر مقاتل بن سلیمان، محقق شحاته، عبدالله محمود، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نظری توکلی، سعید، و جهاندوست دالنجان، مسعود(1399). امکان سنجی کاربست نظریه ی استعاره ی مفهومی در تحلیل مسائل اصول فقه، نشریه ی فقه و اصول، (۱۲۱).
هاشمی، زهره(1389). نظریه ی استعاره ی مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون، ادب پژوهی، (۱۲). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 235 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 57 |
||