آمار
| تعداد نشریات | 5 |
| تعداد شماره‌ها | 116 |
| تعداد مقالات | 1,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,318,798 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,234,355 |
ارزیابی نظریات رایج تفسیری پیرامون ارتباط شرط و جزا در آیه سوم سوره نساء؛ با تأکید بر انسجام، نظم شبکه‌ای و فراعصری بودن متن | ||
| تفسیر پژوهی اثری | ||
| دوره 11، شماره 21، بهمن 1403، صفحه 41-75 اصل مقاله (1.31 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22049/quran.2025.28993.1423 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه سادات حسینی* 1؛ بی‌بی زهرا حسینی جهان آباد2 | ||
| 1کارشناسی‌ارشد ریاضی محض دانشگاه شیراز، پژوهشگر مستقل. شیراز، ایران | ||
| 2سطح 2 علوم حوزوی جامعه‌الزهرا قم، پژوهشگر مستقل، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| آیه سوم سوره نساء تنها آیه‌ای از قرآن است که چندهمسری را مجاز می‌داند. مشکلی که در فهم این آیه وجود دارد، این است که ابتدای آیه، درباره یتیمان و ادامه آن مربوط به جواز چندهمسری است و این دو موضوع با هم ناسازگارند. به عنوان یک ایراد کلی بر فهم مفسران می‌توان گفت: در نظریات رایج تفسیری شیعه و سنی و همچنین نظریات جدیدی که گستره جواز چندهمسری را محدود به ازدواج با مادران یتیمان می‌دانند، این آیه به گونه‌ای فهمیده شده است که در حکم به دست آمده برای چندهمسری، شرطِ «وَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُواْ فِی الْیَتَامَى» نادیده گرفته شده است. در این مقاله، با در نظر گرفتن قرآن به عنوان یک متن منسجم و دارای نظم شبکه‌ای و با تمرکز بر ارتباط مضمونی و مفهومی آیات 3 و 127 سوره نساء، برای این آیات ترجمه و تفسیری ارائه شده است که هم ناهماهنگی ابتدا و ادامه آیه سوم را برطرف می‌کند و هم دامنه جواز چندهمسری را بسیار محدود می‌سازد. اگر بپذیریم که ابتدا آیه 127 و سپس آیه 3 نازل شده است و زنانی که در آیه 3 درباره آنان حکمی داده شده، همان زنانی هستند که در آیه 127 معرفی شده‌اند، حکم چندهمسری در قرآن، فقط منحصر به ازدواج یک مرد با مادرِ یتیمانی می‌شود که آن مرد از قبل سرپرستی امور مالی آن کودکان یتیم را بر عهده گرفته باشد؛ مادرانی که توانایی مدیریت امور مالی کودکان یتیم خود را نداشته و مسئولیت امور مالی فرزندانشان را به آن مرد سپرده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسجام متن؛ چندهمسری؛ شرط و جزا؛ نساء: 3؛ نساء: 127؛ نظم شبکه‌ای | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
اخوان طبسی، محمد حسین؛ داوری، روح‌الله (1397ش). «صورت‌بندی مفهوم عدالت در قرآن کریم بر مبنای معناشناسی واژه قسط»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، سال هفتم، شماره 1، 107-128.
اسکندرلو، محمد جواد (1393ش). «بررسی تفسیری آیه فَانکِحُوا مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاءِ»، مطالعات تفسیری، سال پنجم، شماره 20، 34-25.
امام جمعه، ریحانه؛ نکونام، جعفر؛ عباسی، مهرداد (1401ش). «تبیین فقهی مضمون آیه سوم سوره نساء و بررسی اختلاف نظر در تاریخ گذاری دقیق آن»، مطالعات فقهی و فلسفی، دوره سیزدهم، شماره 49، 18-1.
امرایی، ایوب؛ فریادرس، محسن؛ کامران، مهدی (1401ش)، «بررسی تحلیلی آراء قرآن‌پژوهان فریقین درباره عبارات چالش برانگیز آیه سوم سوره نساء و ارزیابی برخی ترجمه‌های فارسی معاصر از آنها»، مطالعات اسلامی زنان و خانواده، سال نهم، شماره 16، 273-296.
توحیدی، احمدرضا؛ محمدی، زهرا (1400). «نقد و بررسی پدیده چندهمسری از نگاه محمد شحرور با تکیه بر تاریخمندی آیات»، مطالعات اندیشه معاصر مسلمین، سال هفتم، شماره 13، 327-354.
جوادی‌آملی، عبدالله (1378ش). تسنیم: تفسیر قرآن کریم، قم: اسراء.
حافظی، معصومه؛ قاضی‌زاده، کاظم (1397ش). «نقد و بررسی دیدگاه‌های مربوط به تعدد زوجات در پرتو اصل معاشرت به معروف»، زن و جامعه، سال نهم، شماره 35، 143-172.
حسینی، فاطمه سادات (1403ش). «ساختار ریاضی‌وار متن قرآن»، مقالات پنجاه و پنجمین کنفرانس ریاضی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، کتابچه‌‌ها (اطلاعیه شماره 31)، کتابچه پوسترهای فارسی، 91-94.
حسینی، فاطمه سادات؛ حسینی جهان‌آباد، بی‌بی زهرا (1400ش). «بازخوانی و تأویل آیات شهادت (گواهی)؛ با تمرکز بر آیه 282 سوره بقره»، تأویلات قرآنی، دوره سوم، شماره 6، 37-65.
حسینی، فاطمه‌سادات؛ حسینی‌جهان‌آباد، بی‌بی زهرا (1402ش). «ارزیابی جواز قرآنی ازدواج موقت در آراء تفسیری فریقین؛ با تأکید بر انسجام، نظم شبکه‌ای و فراعصری بودن متن»، دین و دنیای معاصر، دوره دهم، شماره 1، 97-65.
خانی، محمدرضا؛ حسامی، فاضل؛ عشریه، رحمان (1399ش). «بازپژوهی تحلیلی دلالت آیه 3 سوره نساء بر اصل تک‌همسری یا چندهمسری»، پژوهش‌های قرآنی، سال بیست و پنجم، شماره 95، 49-70.
راغب‌اصفهانی، حسین (1387ش). مفردات الفاظ قرآن، ترجمه حسین خداپرست، قم: نوید اسلام.
رستمی، محمدحسن؛ ایمانیه، محمدحسن (1397ش). «بررسی تفسیری آیه وَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُواْ فِی الْیَتَامَى»، مطالعات تفسیری، سال نهم، شماره 33، 7-26.
رضایی، حسین؛ میرعرب، فرج‌الله (1398ش). «بررسی شبهات دکتر سها درباره تعدد زوجات در قرآن کریم»، مطالعات علوم قرآن، سال اول، شماره 1، 113-132.
رئیسی، مرضیه؛ نفیسی، شادی (1401ش). «نقدی بر ترجمه‌های ساختار شرط در آیه 3 سوره نساء برمبنای رویکرد ساختاری»، جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس، دوره نهم، شماره 18، 1-33.
سلطانی‌رنانی، محمد (1398ش)(الف). «بررسی شرایط و زمینه‌های جواز چندهمسری در قرآن کریم»، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال بیست و پنجم، شماره 119، 145-164.
سلطانی‌رنانی، محمد (1398ش)(ب). «بررسی و نقد نظریه‌های مفسران در بیان وجه ارتباط شرط و جزایِ آیه سوم سوره نساء»، پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، سال پنجم، شماره 2، 221-246.
شکرانی، رضا؛ حبیب‌اللهی، مهدی (1394ش). «آیه تعدد زوجات، حکمی مطلق یا مشروط؟»، پژوهشنامه زنان، سال ششم، شماره 12، 117-93.
شهبازی، محمود؛ شهبازی، اصغر (1392ش). «کارکردهای زیباشناختی ایجاز حذف در قرآن کریم»، پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن، سال دوم، شماره 1، 55-68.
صادق‌زاده طباطبایی، سیدمحمود (1392ش). «تبیین و گستره ظهور و دلالت آیه جواز چندهمسری»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، سال چهل و پنجم، شماره 4، 45-63.
صفره، حسین؛ معارف، مجید؛ پهلوان، منصور (1389ش). «استنطاق قرآن»، پژوهش‌های قرآن و حدیث، سال چهل و سوم، شماره 1، 163-139.
طباطبایی، سید محمدحسین (1380ش). المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طیب‌حسینی، سیدمحمود؛ شیرزاد، محمدحسن؛ شیرزاد، محمدحسین (1401ش). «چالش چندهمسری در گفتمان فکری مدرن؛ بررسی خوانش‌های عصری از آیه نساء/ 3 با تأکید بر المنار، المیزان، من وحی القرآن»، مطالعات قرآنی، دوره سیزدهم، شماره 52، 88-65.
غروی، سعیده؛ بابایی چاپلقی، زینب (1399). «تحلیل دیدگاه ابوزید و طاهر حداد در مورد تعدد زوجات»، پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، سال هشتم، شماره 4، 185-206.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420ق). مفاتیح الغیب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فولادوند، محمد مهدی (1376ش). ترجمه قرآن مجید، تهران: دارالقرآن‌الکریم «دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی».
قرشی، سید علی اکبر (1378ش). قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
کریمی، مصطفی (1398ش). «فرآیند نظریه‌پردازی قرآنی در حوزه تفسیر موضوعی»، مطالعات قرآن و حدیث، سال سیزدهم، شماره 1، 217-189.
مکارم‌شیرازی، ناصر و همکاران (1379ش). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
هدایت، شهرام (1372ش). «بحث درباره چند واژه قرآنی از دیدگاه زبان‌شناسی»، مترجم، سال سوم، شماره 10، 124-151. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 107 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 43 |
||